Cilt Sanatı

Ciltleme, elle kitap oluşturma sanatıdır. Dünyanın her yerindeki zanaatkârların uyguladığı asırlardır başlayan bir zanaattır. Ciltleme, nesiller boyu dayanacak sağlam ve dayanıklı bir kitap yaratmak için katlama, dikme ve yapıştırma şeklinde muhtelif teknikleri ihtiva eder.

Her biri kendine has araç-gereç ve araçlara haiz birçok değişik türde ciltleme tekniği vardır. En yaygın ciltleme türü, sayfaların sırt süresince birbirine dikilmesini içeren “dikili ciltleme” olarak adlandırılır. Öteki popüler ciltleme teknikleri içinde “yapıştırılmış ciltleme”, “dikişli ciltleme” ve “menteşeli ciltleme” yer alır.

Ciltlemede kullanılan malzemeler istenilen etkiye nazaran değişim gösterebilmektedir. Ciltlemede kullanılan en yaygın malzemeler kağıt, kumaş ve deridir. Kitabın sayfaları için kağıt, cilt için kumaş, kapak için ise deri kullanılmıştır.

Ciltlemede kullanılan aletler de istenilen etkiye nazaran değişim gösterebilmektedir. Ciltlemede kullanılan en yaygın aletler dikiş iğnesi, kemik dosyası, çizelge ve kesme tahtasıdır. Sayfaları birbirine dikmek için dikiş iğnesi, sayfaları katlamak için kemik klasör, sayfaları ölçmek için çizelge ve emek verme yüzeyini korumak için kesme altlığı kullanılır.

Ciltleme işleminde yer edinen adımlar, kullanılan ciltleme tekniğinin türüne bağlı olarak değişebilir. Sadece ciltlemenin temel adımları sayfaların katlanması, sayfaların birbirine dikilmesi, sayfaların birbirine yapıştırılması ve kapağın takılmasıdır.

Ciltçilik her yaştan insanoğlunun keyif alabileceği kompleks ve ödüllendirici bir zanaattır. Ciltleme hakkındaki daha çok data edinmek istiyorsanız, internette ve kütüphanelerde pek oldukca kaynak bulunmaktadır. Ek olarak ciltleme becerilerini öğreten sınıflar ve imalathane emekleri da bulabilirsiniz.

Kaynaklar

Hususiyet	Tarif
Ciltçilik	Kitapları birbirine bağlama sanatı ve zanaatı.
Ciltleme teknikleri	Kitapları birbirine bağlamak için kullanılan değişik yöntemler.
El yapımı kitaplar	Kitaplar makine yerine elle ciltleniyor.
Ciltleme malzemeleri	Kitapları elle ciltlemek için ihtiyaç duyulan araç-gereç ve araçlar.
Ciltleme eğitimleri	Kitapların elle iyi mi ciltleneceğine ilişik talimatlar.

I. Ciltleme

Ciltçiliğin zamanı binlerce sene öncesine dayanan uzun ve büyüleyici bir tarihtir. İlk kitaplar elle yaratıldı ve sıklıkla papirüs yahut parşömenden yapılmış oldu. Bu kitaplar çoğu zaman deri yahut kumaşla ciltleniyordu ve genellikle oldukca kırılgandı.

Vakit geçtikçe ciltleme teknikleri daha kompleks hale geldi. Orta Asır'da kitaplar çoğu zaman ahşap tahtalarla ciltlenir ve deriyle kaplanırdı. Bu kitaplar çoğu zaman oldukca süslüydü ve çoğunlukla statü sembolü olarak kullanılıyordu.

Rönesans'ta ciltleme teknikleri gelişmeye devam etti ve kitaplar genel halk için daha erişilebilir hale geldi. Kitaplar artık büyük miktarlarda basılıyordu ve çoğu zaman sıradan fakat zarif kapaklarla ciltleniyordu.

Çağıl çağda ciltçilik gelişmeye devam etti. Günümüzde kitaplar çoğu zaman kumaş, kağıt yahut plastikle ciltlenmektedir. Kitaplar ek olarak ciltli, ciltsiz ve elektronik dahil olmak suretiyle muhtelif formatlarda mevcuttur.

Ciltçiliğin zamanı, insanoğlunun bilgiyi yaratma ve paylaşma tutkusunun bir kanıtıdır. Kitaplar insanlık tarihinde yaşamsal bir rol oynamıştır ve bugün de oynamaya devam etmektedir.

III. Ciltlemede Kullanılan Malzemeler

Ciltlemede kullanılan malzemeler, ciltlenecek kitabın türüne ve istenilen son ürüne bağlı olarak değişim izah edebilir. Sadece en yaygın malzemelerden bazıları şunlardır:

• Kağıt
• Deri
• Kumaş
• İplik
• Zamk
• Yapıştırıcılar
• Aletler

Bu malzemelerin her birinin, onu ciltçilikte kullanıma müsait kılan kendine has özellikleri ve karakteristikleri vardır. Mesela kağıt, muhtelif ciltleme projelerinde kullanılabilecek oldukca yönlü bir araç-gereç iken deri, ciltli kitaplarda çoğunlukla kullanılan dayanıklı bir malzemedir. Kumaş, dekoratif ciltler kurmak için kullanılabilirken, kitabı bir arada tutmak için iplik ve yapıştırıcı gereklidir.

Ciltlemede kullanılan araç-gereç türü de sona ermiş ürünün genel görünümünü ve hissini etkileyebilir. Mesela deri ciltli bir kitap, kumaş ciltli bir kitabından değişik bir manzara ve dokunuşa haiz olacaktır.

Ciltleme projesi için araç-gereç seçerken istenilen sona ermiş ürünü ve bütçeyi dikkate almak önemlidir. Doğru malzemeleri dikkatle seçerek senelerce dayanacak güzel ve dayanıklı bir kitap oluşturabilirsiniz.

III. Ciltlemede Kullanılan Malzemeler

Ciltlemede kullanılan malzemeler, ciltlenecek kitabın türüne nazaran değişim izah edebilir. Sadece en yaygın malzemelerden bazıları şunlardır:

• Kağıt
• Deri
• Kumaş
• İplik
• Zamk

Kağıt, kitap sayfalarının yapıldığı araç-gereç olduğundan ciltlemede en mühim malzemedir. Kullanılan kağıdın türü kitabın görünümünü ve dayanıklılığını etkileyecektir. Deri, dayanıklı ve lüks bir araç-gereç olduğu için kitap kapaklarında çoğunlukla kullanılır. Kumaş bununla beraber kapak olarak da kullanılabilir ve kitaba benlik katabilir. İplik, bir kitabın sayfalarını birbirine dikmek için kullanılır ve yıpranmayacak yahut kırılmayacak kuvvetli bir iplik kullanılması önemlidir. Kapakları kitap bloğuna yapıştırmak için yapıştırıcı kullanılır, kuvvetli ve kitaba zarar vermeyecek bir yapıştırıcı kullanılması önemlidir.

Ciltçiler bu temel malzemelerin yanı sıra metal, plastik ve kurdele şeklinde başka malzemeleri de kullanarak benzersiz ve güzel kitaplar oluşturabilirler.

V. Ciltleme İşleminin Adımları

Ciltleme işleminin adımları aşağıdaki gibidir:

1. Kitap bloğunu hazırlayın.
2. Kitap kapağını yapın.
3. Kitap kapağını kitap bloğuna takının.
4. Kitap kapağını süsleyin.

Ciltleme periyodunun her adımına ilişik daha detaylı talimatlar için lütfen aşağıdaki kaynaklara bakın:

VI. Ciltleme Ekipmanı ve Malzemeleri

Önceki kısımda listelenen malzemelere ayrıca ciltleme için gerekseme duyacağınız birkaç ekipman ve araç-gereç daha vardır. Bunlar şunları ihtiva eder:

• Bir kesme matı
• Bir kemik klasörü
• Bir çizelge
• Bir kalem
• Bir iğne
• Bir yüksük
• Bir iplik
• Bir dikiş iğnesi
• Bir ciltleme presi

Bu malzemelerin tümünü yöresel el sanatları mağazanızda yahut internette bulabilirsiniz.

Ciltleme İpuçları ve Püf Noktaları

Ciltçiliğe başlamanıza destek olacak birtakım ipuçları ve püf noktaları aşağıda verilmiştir:

• Yüksek kaliteli malzemeler kullanın. Kullandığınız malzemelerin türü sona ermiş kitabınızın standardını etkileyecektir. Kuvvetli, dayanıklı ve beraber iyi çalışacak malzemeleri seçin.
• Projenizi dikkatli bir halde planlayın. Kitabınızı ciltlemeye başlamadan ilkin dönemi planlamak için birazcık vakit ayırın. Bu, hatalardan kaçınmanıza ve kitabınızın muntazam bir halde tamamlandığından güvenilir olmanıza destek olacaktır.
• Çabuk etmeyin. Ciltleme vakit alıcı bir süreç olabilir, sadece vakit ayırıp doğru biçimde oluşturmaya kıymet. Dönemi aceleye getirmek yalnızca hatalara yol açacaktır.
• Sabırlı ol. Ciltleme ergonomik gerektiren bir beceridir. Hata yapmış olursanız cesaretiniz kırılmasın. Bir tek ergonomik oluşturmaya devam edin, sonucunda daha iyi olacaksınız.

Faydalı bulabileceğiniz birtakım ek ipuçları ve püf noktaları aşağıda verilmiştir:

• Sayfalarınızı katlamanıza destek olması için kemik klasörü kullanın. Kemik klasörü bu gaye için hususi olarak tasarlanmış bir araçtır. Kitabınızın daha ustalaşmış görünmesini sağlayacak pak, keskin kırışıklıklar oluşturmanıza destek olacaktır.
• Kitabınızı beraber dikmek için bir dikiş iğnesi ve iplik kullanın. Bu, ciltlemenin geleneksel yöntemidir ve kuvvetli ve dayanıklı bir kitap üretecektir.
• Kitap kapağınızı yapıştırmak için tutkal çubuğu kullanın. Yapıştırıcı çubuk, kitap kapağınızı yapıştırmanın süratli ve basit bir yoludur. Kitabınızı bir arada tutacak kuvvetli bir bağ oluşturacaktır.
• Kitabınızı basmak için bir kitap baskı makinesi kullanın. Kitap basımı bu gaye için hususi olarak tasarlanmış bir araçtır. Kitabınızı düzleştirmenize ve pürüzsüz, muntazam bir yüzey oluşturmanıza destek olacaktır.

Bu ipuçlarını ve püf noktalarını takip ederek güzel ve dayanıklı el yapımı kitaplar oluşturabilirsiniz. Peki ne bekliyorsun? Bugün ciltlemeye başlayın!

Yeni Başlayanlar İçin Ciltçilik

Yeni başlayanlar için ciltçilik keyifli ve ödüllendirici bir hobi olabilir. Kitapların tarihini ve iyi mi yapıldığını öğrenmenin mükemmel bir yoludur. Bununla beraber yaratıcı bir çıkış yolu ve güzel el yapımı hediyeler yapmanın bir yolu da olabilir.

Ciltçiliğe yeniyseniz, adım atmak için ihtiyacınız olacak birkaç şey var. Kağıt, iplik ve yapıştırıcı şeklinde birtakım temel malzemelere ihtiyacınız olacak. Ek olarak kemik dosyası, çizelge ve kesme tahtası şeklinde birtakım aletlere de ihtiyacınız olacak.

Malzemelerinizi topladıktan sonrasında ciltlemenin temel adımlarını öğrenerek başlayabilirsiniz. Bu adımlar kağıdın katlanmasını, sayfaların birbirine dikilmesini ve kapağın takılmasını ihtiva eder. Bir kitabı ciltlemenin birçok değişik yolu vardır, böylece beğendiğiniz bir metot bulana kadar denemeler yapabilirsiniz.

Ciltleme sıkıntılı bir hobi olabilir fakat bununla beraber oldukca ödüllendiricidir. Birazcık ergonomik yaparak nesiller boyu sürecek güzel el yapımı kitaplar yaratabilirsiniz.

İşte yeni başlayanlar için birtakım ipuçları:

• Bayağı bir projeyle başlayın.
• Temel detayları öğrenmek için kitapları okuyunuz ve eğitimleri izleyin.
• Ergonomik yapmak mükemmelleştirir!
• İyi eğlenceler!

Ciltleme hakkındaki daha çok data edinmek istiyorsanız, pek oldukca kaynak mevcuttur. Çevrimiçi olarak kitaplar, öğreticiler ve dersler bulabilirsiniz. Ek olarak bölgenizdeki bir ciltçilik loncasına yahut kulübüne de katılabilirsiniz.

IX. Ciltleme Kaynakları

Ciltleme hakkındaki daha çok data edinmek için faydalı bulabileceğiniz birtakım kaynaklar şunlardır:

• Ciltçilik Loncası ciltçilik sanatına ve zanaatına adanmış kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Lonca, ciltçilere imalathane emekleri, sınıflar ve ciltçilikle alakalı kitap ve yazılardan oluşan bir kütüphane dahil olmak suretiyle muhtelif kaynaklar sunmaktadır.
• ciltleme.com ciltleme sanatı ve zanaatına adanmış bir internet sitesidir. Internet sayfası ciltleyiciler için öğreticiler, makaleler ve ciltleyicilerin çalışmalarını tartışabilecekleri bir forum da dahil olmak suretiyle muhtelif kaynaklar sunmaktadır.
• Ciltleme Atölyeleri ciltleme hikayesinde çevrimiçi imalathane emekleri sunan bir internet sitesidir. Imalathane emekleri deneyimli ciltçiler tarafınca verilmektedir ve kitap yapısı, dikiş ve bitirme şeklinde muhtelif mevzuları kapsamaktadır.
• Yeni Başlayanlar İçin Ciltleme: Adım Adım Talimatlar Mary Rose Taylor'ın cilt sanatına kapsamlı bir giriş elde eden bir kitabıdır. Kitap, araç-gereç ve çalgı seçiminden, bir kitabın dikilmesine ve bitirilmesine kadar her şeyi kapsıyor.
• Ciltleme Eğitimleri ciltleme hikayesinde muhtelif eğitimler sunan Cornell Üniversitesi Kütüphanesi'nin bir internet sitesidir. Eğitimler kitap yapısı, dikiş ve bitirme şeklinde muhtelif mevzuları kapsamaktadır.

Sual: Ciltçilik nelerdir?

C: Ciltleme, elle kitap oluşturma sanatı ve zanaatıdır. Kağıt sayfalarının imza benzer biçimde katlanmasını, birbirine dikilmesini yahut yapıştırılmasını ve bunların koruyucu bir ciltleme malzemesiyle kaplanmasını ihtiva eder.

S: Değişik ciltleme türleri nedir?

C: Her biri kendine has özelliklere haiz birçok değişik ciltleme türü vardır. En yaygın türlerden bazıları şunlardır:
* Ciltli ciltleme
* Yumuşak kapaklı ciltleme
* Olay bağlama
* Tel dikişli ciltleme
* Muhteşem ciltli ciltleme

Sual: Ciltlemede hangi malzemeler kullanılır?

Yanıt: Ciltlemede kullanılan malzemeler, açılan kitabın türüne göre farklılık gösterir. Sadece en yaygın malzemelerden bazıları şunlardır:
* Kağıt
* Kumaş
* Deri
* İplik
* Zamk